Kersensorteerder:Scheiden met water, sorteren met lucht

De jaarlijkse kersenwandeling van Studiekring Guvelingen passeert op vrijdag 25 juni weer in Brustem. Fruitbedrijf Cherry Farm in Brustem draait voor het 2de seizoen met een kersensorteermachine. Deze wast, splitst en sorteert dat het een lieve lust is. Ook de aanplantingen werden aangepast aan de nieuwste teelttechnieken en variëteiten.

Cherry Farm of het bedrijf van Romain en Arlette Vanweddingen-Benaets in Brustem werd vroeger nogmaals bezocht. Ondertussen heeft dit bedrijf de laatste nieuwe teelttechnieken geïntroduceerd en is Arlette ook met een bed en breakfast gestart. Samen met de zoon Bert, die instaat voor de plukkers op het veld en diens echtgenote Caroline, die de sortering op zich neemt, runnen ze tussendoor dit gastenverblijf. Voor het sorteren van de eigen kersen maar ook voor de sortering voor derden werd vorig jaar geïnvesteerd in een kersensorteermachine. Want zegt Romain: ‘De markt vraagt uniformiteit. De kersen moeten dezelfde kleur hebben en van gelijke grootte zijn’.

Voor vele bedrijven is het sorteren nog hoofdzakelijk handwerk. Tien jaar geleden, vertelt Vanweddingen, kwam er een lopende band op het bedrijf om de productiviteit te verhogen. Maar het sorteren bleef handwerk. ‘En dat gaf altijd veel discussie met de medewerkers. Zij sorteerden vaak veel te veel dikke kersen bij de kleine kersen of andersom. De handel is vragende partij voor een in kleur en maat uniform product en betaalt er ook voor.’

Cherry hydraulical separator

De afgelopen paar jaar werden heel wat sorteermachines van nabij gevolgd. Vorig jaar kwamen zij tijdens hun zoektocht terecht bij een kersenteler in Mainz. Deze gebruikte een elektronische installatie van de firma Stas uit Glabbeek. Er wordt niet alleen op grootte en kleur gesorteerd maar de trossen worden ook gescheiden. Deze machine is het uiteindelijk geworden.
De vers geplukte kersen komen op een lopende band terecht en vallen dadelijk in een bak met koud water. De ‘Cherry hydraulical separator’ van Franse makelij zorgt voor het reinigen van de oogst en het lostrekken van de trosjes. De kersen worden onderin de bak in een buis gezogen en door een krachtige waterstroom naar het niveau van de uitleesband gevoerd. Dat gebeurt met voldoende kracht om de meeste trossen uit elkaar te trekken. De steeltjes breken af op het gezamenlijk punt van de tros, zodat elke kers mooi een eigen steeltje en knotje behoudt.
De snelheid van de waterstroom is nodig voor de scheiding van de kersen, maar heeft ook een kwaliteitsaspect. Door het snelle koelen barsten de kersen niet.

Leestafel

Een rubberen flap boven op de separator geleidt de uit de machine spuitende kersen naar een leestafel en zorgt voor een spreiding in de breedte. De vruchten komen op een conveyor waarop ze uitlekken en op de leesband rollen. Aan die leestafel staan aan beide kanten sorteerders die de beschadigde kersen moeten verwijderen. De bandconveyor die over de tafel loopt, heeft aan beide zijden een randje. De kersen blijven binnen de randen, de uitval wordt door de medewerkers buiten de rand gelegd. Aan het eind van de band valt het afval in een bak en de goede kersen komen terecht op een ‘verenkelaar’.
Die bestaat uit twee series van trapsgewijs gemonteerde goten met een V-vormige band . Deze ‘trapbanden’ manoeuvreren de kersen zodanig dat de onderlinge afstand vijf centimeter wordt. Aan het eind valt elke kers op een kettingbaan waarvan de nylon rollers een cup vormen. Tijdens de reis over deze baan zijn de vruchten in beweging, zodat de grote waterdruppels wegvallen. Een borstel boven de rollers veegt de overgebleven trosjes op een meelopende band, die uitloopt op een verzamelbak voor een nieuwe sorteerslag.

Electronic Cherry Grader

De band met cups passeert een imaging kamer, waar kleuren- en infrarood camera’s van elke kers tien beelden maken. Kersen zijn nooit kogelrond en door meer beelden te maken, kan de diameter worden berekend. Cherry Farm heeft ervoor gekozen om de beeldverwerkingsoftware ook te gebruiken voor selectie op kleur. De kleur van de oogst is ook de kleur in de winkel. Kersen rijpen na de oogst niet na.
Uiteindelijk bepaalt het image van grootte en kleur bij welke sorteergoot elke individuele kers moet worden uitgestoten. Bij de goot aangekomen, blaast het snelschakelende luchtdrukventiel de kers uit de cup. De vrucht wordt opgevangen en uitgesluisd.
De installatie heeft een hoge capaciteit. Vanweddingen vertelt dat de machine met twee rijen rollers per uur zes- tot achthonderd kilo kersen verwerkt, afhankelijk van het gewicht van de losse vruchten. De imaging software verwerkt op deze machine zeshonderd beelden per seconde, driehonderd per rollerbaan.
De ‘Electronic Cherry Grader’ sorteert in dit bedrijf op zes diameters in stappen van twee millimeter.
De sorteergoten die de grootste stroom verwerken, hebben aan het eind een weegschaal die bij het bereiken van het nodige gewicht de band stil legt.
De sorteringen met minder volume komen in een korte goot, waarvan de inhoud in een kistje valt door het openen van een schuif. De inhoud van deze kistjes wordt op een weegschaal bij de paktafel vastgesteld.

Sortering voor derden

Een sorteermachine met twee rijen rollers kost ruim 80.000 euro. Daar komt dan nog een bedrag bij voor de hydraulische separator. Voor een fruitteeltbedrijf komt dat neer op een grote investering in een machine die alleen tijdens de oogsttijd - de maanden juni en juli - dienst doet. Vanweddingen vertelt dan ook dat veel collega-telers daarvoor aarzelen om in een sorteerinstallatie te investeren. ‘Maar de markt vraagt daar om. En anders dan bij appels en peren is sorteren bij kersen tot nog toe het werk van de individuele tuinders. Maar tijden veranderen nu eenmaal en zo ook de kersensortering. Om aan de vraag van de handel te kunnen voldoen kent de kersenteelt nu ook sortering voor derden. Voor ons komt daar nog bij dat het een investering in de toekomst is’. Zo zal de zoon Bert het bedrijf verder zetten. Hij heeft zijn fruitteeltopleiding aan de SOLV Tuinbouwschool doorlopen en is al fulltime bij het bedrijf betrokken. Hij zorgt voor het snoeien en de verzorging van de bomen en tijdens de oogst geeft hij leiding aan het werk in de loods.
Naast de teelt van kersen en het verpakken ervan gaat Cherryfarm dus ook het sorteren van kersen voor derden op zich nemen. Want het sorteermachine heeft nog capaciteit over.

Eddy Leclere
Sandra Baerselman
Studiekring Guvelingen