De verkiezing van het Beste fruitbedrijf 2007, op 11 januari bekend gemaakt ter gelegenheid van de viering van 20 jaar Fruitteelt-nieuws, was spannend. Juist zoals de jury het omschreef zo ook leefde met velen het idee dat er 4 winnaars waren. Ieder genomineerd bedrijf kent zijn accenten en specialisaties. Het bedrijf Louis en Paulette Geerdens-Baerts werd als de uiteindelijke winnaar bekroond.

Appel valt niet ver van de boom

Al is dit letterlijk beschouwd maar gedeeltelijk waar want zowel Paulette als Louis zijn wel afkomstig uit een landbouwersgezin waarbij de varkenshouderij hun voorkeur genoot. Als boerenzoon trok Louis naar Leuven en studeerde er als landbouwingenieur af aan de KUL en ging al snel als consulent varkenshouderij voor de Boerenbond aan het werk. Na 7 jaar, in 1992, nam hij het varkensbedrijf van zijn schoonouders in Rapertingen-Hasselt over. Samen met Paulette, die eerst gedurende 8 jaren als sociaal-verpleegkundige werkte, runden ze tot 2000 dit bedrijf. Door problemen met uitbatingsvergunningen werd het varkensbedrijf echter stop gezet en een gemengd fruitbedrijf verder uitgebouwd.

In de genen

Juist zoals Louis en Paulette hebben blijkbaar hun 3 kinderen veel affectie met de sector, weliswaar nu de fruitteelt. Zo studeert Brecht ook aan de KU Leuven en doet het 1e jaar bachelor bioingenieur. Hij is geïnteresseerd in alles wat met fruit en fruitgenetica te maken heeft. Op termijn, indien de economische conjunctuur in de fruitsector goed genoeg is, zet hij het bedrijf misschien wel verder.
Ook de 17 jarige dochter Ine heeft het fruit in de genen. Na het humaniora wil ze volgend jaar ook beginnen met de opleiding bioingenieur. De fruitteelt en alles wat er mee te maken heeft geniet haar interesse.
De jongst spruit, Sara, is 14 jaar en weet nog niet wat ze later wil worden. Ook zij toont veel interesse en helpt samen met haar broer en zus regelmatig mee op het bedrijf.

De arbeidskrachten.

Naast Louis en Paulette, de kinderen (als ze tijd hebben), springt ook de vader van Paulette nog een aantal dagen per week bij. Haar moeder helpt bij het wegen, sorteren en verpakken van de kersen en de aardbeien. Het bedrijf Geerdens-Baerts is nog een echt familiaal bedrijf.
De vreemde arbeidskrachten zijn allemaal seizoensarbeiders. De meeste hebben Turkse roots maar hebben intussen meestal de Belgische nationaliteit. Het voordeel hiervan is dat hun papieren meestal in orde zijn en snel aan de slag kunnen. Ze komen uit het Genkse of van Houthalen (ex-mijnwerkers of hun kinderen) en zijn dus meestal goed Nederlandssprekend. Voor meer gespecialiseerd werk durven we al eens beroep doen op een bedrijfsverzorger van agro-bedrijfshulp. Het probleem daarmee is dat ze er meestal niet over specialisten fruitteelt beschikken. Voor Louis ligt hier een uitdaging voor de Tuinbouwschool. Meer en meer zal de sector goed opgeleid personeel met verantwoordelijkheidszin nodig hebben. Steeds minder zullen ze een overname van het ouderlijk bedrijf, laat staan een nieuw bedrijf opstarten, voor mogelijk achten. Hun droom om in de fruitsector actief te zijn, lijkt dan verloren. Maar niets is minder waar, zegt Louis: “als werknemer is in de steeds groter wordende fruitbedrijven een carrière als fruitteler, zonder financieel maar wel in een degelijke opleiding te investeringen, perfect mogelijk. De Tuinbouwschool moet met haar opleiding fruitteelt hier meer op inspelen. Alzo kan de vraag vanuit de sector naar technisch en leidinggevend onderlegde vakmensen beantwoord worden.”

Bedrijfsstructuur

Naast de 4,5 ha nieuwe appelrassen (Wellant, Rubens, pilootperceel Inova) telt het bedrijf nog
4 ha Jonagoldmutanten (Romagold, Novajo), 2 ha Golden Reinders en 1,5 ha Elstar. Het aandeel peren is relatief klein, 3,5 ha Conference en 0,5 ha Doyenne. Als zomerteelten zijn er
2 ha zoete laagstamkersen (Regina, Kordia, Summit, Lapins, Sweet Heart) en 1 ha aardbeien waarvan de helft onder tunnel.

Conférence

Opvallend voor de jury was het kleine aandeel peren in het bedrijf. Zelfs de uitbreiding met Conférence zit niet in de planning. Louis is van mening dat de productie van Conférence, door de sterke uitbreiding van de laatste jaren, nog sterk gaat stijgen en dit zowel in België als in Nederland. ‘Wetende dat 50 tot 70% van deze Conférence in Rusland verkocht wordt, huiver ik van het idee dat we in feite afhankelijk zijn van 1 dubieuze afzetmarkt. Er moet niet veel gebeuren in Oost-Europa of we raken de helft of meer van onze peren niet meer kwijt. Er is voor peren geen bodemprijs zoals bij appel (industrie-appel) zodat de prijs dan wel eens naar beneden zou kunnen donderen. Met dit idee in het achterhoofd vind ik dat op ons bedrijf investeringen in de uitbreiding van de perenteelt niet op hun plaats zijn. Wel vind ik dat investeringen in de diepte (fertigatie bedruppeling) wel letterlijk betere kwaliteitsvruchten zullen afwerpen waar we in ons bedrijf willen voor staan.’

Innoverende ideeën.

Bij de jurering werden een aantal criteria gehanteerd om de bedrijven te beoordelen. De fruitsector moet steeds vernieuwen en innoveren om een antwoord te kunnen bieden aan de steeds groter wordende ‘wereld’concurrentie.
Het beste fruitbedrijf 2007 heeft in het laatste decennia heel wat geïnnoveerd. In 1998 werden de eerste zoete kersen op Gisela 5 geplant en in 2000 al overspannen met vogelnetten. Dit was op dat moment nog vrij nieuw in die sector en heel wat telers zijn de mogelijkheden komen bekijken. In 2002 werd het pilootperceel met de nieuwe Inovarassen (Junami, Dalinco, Autento, Rubens, Wellant) aangelegd. In 2005 volgde dan de eerste commerciële aanplanting van Rubens en Wellant.
Ook in het ‘’milieu’ werd heel wat geïnvesteerd met de aanleg van een waterbassin voor het opvangen van het regenwater van de loods. Dit water wordt vanaf 2008 gebruikt voor
- de beregening en fertigatiebedruppeling bij aardbeien
- de fertigatiebedruppeling voor Rubens
- de fertigatiebedruppeling van zoete kers
- het spuiten van appel, peer en kers
- het kuisen van het machinepark.

Toekomstplannen

De teelt van aardbeien op substraatruggen in tunnels is geprogrammeerd voor volgend seizoen. De ruggenteelt voor aardbeien staat nog in zijn kinderschoenen maar zou wel eens een positieve bijdrage kunnen leveren naar het milieu toe. Doordat in dit systeem geen onkruidbestrijding en geen bodemschimmelbestrijding meer nodig zijn, zal de fytodruk in deze teelt sterk dalen. Eveneens zal er geen stro meer nodig zijn. Zo zou stro op termijn ook wel eens heel duur kunnen worden daar dit ook kan gebruikt worden in allerlei andere biologische verwerkingsprocessen (bio-energie).
Verder wordt de investering in milieuvriendelijke aspecten, zoals zonnepanelen op het dak van de loods, overwogen. Om dit economisch rendabel te maken moet echter de wetgeving nog serieus veranderen
Aangaande teelttechnieken staat het overkappen van een perceel zoete kersen (1,4ha aanplant van 2005) met regenkappen op het programma. Om de consument in vochtige zomers (en deze hebben we in België meer dan droge) een bewaarbare kers (vrij van rot) aan te bieden zonder al te veel fungiciden dan zal de overkapping het enige middel zijn. Doch eerst kijkt men in dat verband nog even uit naar de resultaten van de proeven van pcfruit en wil men nog wat rondkijken in het buitenland vooraleer een keuze van systeem wordt gemaakt. Verder zullen bij de zoete kersen de teelttechnieken van zelfbestuivende rassen in vergelijking met kruisbestuivende rassen anders aangepakt moeten worden opdat zelfbestuivende rassen ook een economische toekomst krijgen.
Voor Louis is het pilootperceel Inova en de commerciële aanplanting van de nieuwe rassen het meest geslaagd. Willen we in Vlaanderen een appelteelt, die de concurrentie met andere gebieden aan kan, behouden dan zullen we zeker nieuwe appelrassen nodig hebben. Maar elk nieuw appelras heeft zijn eigen specifieke teelttechnieken die nog niet altijd op punt staat. Hierbij denkt Louis onder andere aan
-plantafstand
-boomhoogte
-snoeimethode (kort/lang/klik)
-dunning (aantal appels per boom en dit i.f.v maat en smaak van de appels)
-rijpheidbepalingen
-…
Na onderzoek worden deze teelttechnieken de nieuwe standaarden voor het welslagen van nieuwe appelrassen.


En Kanzi?

In 2001 werd het bedrijf aangesproken om het pilootperceel Inova aan te leggen. Hierdoor kwamen er veel contacten met voorlichters in binnen- en buitenland met een goede kennis van de teelttechniek van deze rassen als gevolg. Vandaar dat de weg van de Inova rassen verder wordt bewandeld en niet deze van GKErassen. Alhoewel Louis er van overtuigd is dat GKrassen zeker een plaats zullen hebben in de markt maakt hij zich echter ook een bedenking bij het ras Kanzi. ‘De club wil er namelijk een wereldras van maken waardoor het wordt aangeplant tot in Chili. Ik verkies eerder appelrassen waarvoor er zeker in Noord-West Europa een kapitaalkrachtige consumentenmarkt is die wil betalen voor deze niche variëteiten.’

Ecologische aspecten

Het waterbassin draagt zeker bij tot een duurzame en ecologische uitbouw van het bedrijf. Daarnaast wordt het stroomverbruik van de fruitfrigo’s via computer constant bijgestuurd in samenspraak met een voorlichter van de elektriciteitsleverancier om een zo laag mogelijk elektrisch verbruik te hebben.
Watermarks worden gebruikt om de watergift te optimaliseren maar ook te minimaliseren om alzo overmatig watergebruik tegen te gaan. Hetzelfde geldt voor de bodem- en bladanalyses in verband met het meststoffengebruik.
In de gewasbescherming worden antidriftdoppen gebruikt die veel meer zou moeten gepromoot worden, vindt Louis. Ook wordt de sproeier in het veld tot de laatste druppel eruit is, leeggespoten gevolgd door éénmaal naspoelen met zuiver water en dit ook in het veld.
Heel veel aandacht wordt besteed aan het sorteren van het bedrijfsafval.

Ook het oog wil wat. Zo zorgt een beplantingsplan, uitgetekend door de provinciale landbouwdienst van Limburg, voor de ecologische uitbouw van het bedrijf. Dit bestaat uitsluitend uit streekeigen loofhout dat ook vroeger in de streek nogal wat rond de boerderijen werd aangeplant. Het is niet strak afgelijnd en recht afgeknipt maar heeft eerder een natuurlijk uitzicht en groeit wat vrijer. Ook worden heel wat éénjarige bloemen, die voor een deel zelfgekweekt worden door de kinderen in de aardbeientunnels, rond het bedrijf geplant.

Europese regelgeving

Onlangs gaf Testaankoop resultaten vrij over het voorkomen van pesticiden, bij ons reeds lang verboden, op fruit uit andere lidstaten. Zoals alle fruittelers reageerde ook Louis hierop zeer verontwaardigd. Hij pleit daarom heel sterk voor een veralgemeende zelfde regelgeving in verband met de erkenning van fytoproducten en MRL’s (residus) in gans Europa. ‘Was dit niet de bedoeling van EUREP-GAP?’ en ‘Wordt het niet tijd dat we onze beroepsorganisaties en verantwoordelijke politiekers in verband met dit dossier wat sterker onder druk zetten?’ reageert Louis furieus. ‘Het kan toch niet dat fruit, behandeld met een product dat in een ander lidstaat wel toegelaten is maat in ons land al lang verboden, hier mag ingevoerd en verkocht worden.’

Image-building

Door de communicatie naar de buitenwereld toe via opendeurdagen, schoolbezoeken en deelname aan wandel- en fietszoektochten maakt de consument kennis met het bedrijf. Elk contact met de consument brengt wel een paar klanten op voor thuisverkoop, zeker voor de aardbeien en de kersen. De consument proeft en ziet met eigen ogen dat het vers product eerlijk geteeld is en boordevol smaakt zit en dat weet hij te waarderen.
Naar imagovorming toe zijn vooral mensen van tussen de 30 en 50 jaar zeer geïnteresseerd in teelttechnieken, controles (EUREP-GAP) en nieuwe technieken en verlaten het bedrijf (de fruitsector) met een positief beeld in het hoofd. ‘Je moet hun wel uitleggen waarom je een aantal (teelt-)handelingen doet’, zegt Louis.

Katarakt

De viering van 20 jaar Fruitteelt-nieuws werd ook opgeluisterd met de aanwezigheid van de cast van Katarakt, de fictiereeks op één en gedraaid in het glooiende Haspengouw. Louis kan zich wel vinden in het algemeen beeld van de serie en de betrekkelijke realistische verfilming van de fruitsector. Toch had hij bedenkingen bij de bevliegingen naar Polen toe die volgens hem niet altijd ‘Real life’ zijn. Wel heeft hij aan de lijven ondervonden dat het een positief beeld van de sector geeft en interesse in onze sector opwekt bij de kijkers. ‘We ondervinden het in de thuisverkoop aan de vragen die door de consumenten gesteld worden. Zo begrijpen ze nu bijvoorbeeld waarom we soms ’s nachts aan het spuiten zijn, of tijdens de weekends. Ook zijn er mensen die aangenaam verrast zijn door de schoonheid van de streek en ze zeggen dat ze zeker een wandeling willen maken in de plantages tijdens de bloei.’

Wel looft Louis de strijdlust van Elisabeth en misschien herkent hij hierin zichzelf wel in haar. Vechtlust en optimisme waren ook meermaals nodig voor het verder zetten en uitbouwen van zijn typisch familiaal bedrijf. Want na een zwaar arbeidsongeval (Louis was 6 maanden werkonbekwaam), vernielde een brand het jonge bedrijf. Maar binnen de 48 uur werkten Louis en Paulette een nieuw ondernemingsplan uit met als basisingrediënten innoverende ideeën en een structurele en duurzame visie op de toekomst. We zullen ‘zien’ of het Elisabeth ook lukt.

Eddy Leclere
Studiekring Guvelingen