Meerdaagse reis naar Noord-Italië
De deelnemers van de meerdaagse reis van Studiekring Guvelingen naar Noord-Italië (van 12 tot 15 augustus 2003) zijn het unaniem eens dat het Mekka van de Europese appelteelt daar en nergens anders is gelegen. Op 5 jaar tijd heeft men er de nieuwste evoluties in de appelteelt - niet kleinschalig - maar met weloverlegde, grote energie aangepakt. Al of niet in clubverband nemen de nieuwe rassen een groot deel van de appelteelt in.
Onze gastheren ter plaatse waren Peter en Luïs Clementi respectievelijk de eerste dag in Süd-Tirol en de tweede dag in Bologna. Hun teelt en commerciële activiteiten maken dat zij veel verder dan de grenzen kijken en wereldburgers zijn met vele contacten met collega’s in de fruitsector.
Süd-Tirol
Velen hebben deze unieke fruitstreek reeds bezocht. Bij wijze van spreken staan de fruitbomen tot in de achterkeuken van de mensen aangeplant. Natuurlijk is hier een reden voor: de aankoopwaarde van de grond schommelt naargelang de streek rond de 400.000,00 euro. Als pachtprijzen circuleren er getallen van rond de 4.000,00 euro per ha per jaar. Het traditioneel overerven van het bedrijf door de oudste zoon wordt stilaan minder en minder toegepast. De grond blijft dan familiekapitaal waarvoor de uitbater pacht betaalt. De gemiddelde oppervlakte van de bedrijven schommelt rond de 3 ha. Maar de meeste bedrijven halen ook een belangrijk inkomen uit het toerisme.
Intensivering
De grondprijzen bepalen niet alleen de intensiteit van de aanplantingen. De kwaliteit van de bomen is eveneens een belangrijke factor: b.v. zwaar gespoorde bomen met 5 à 6 twijgen van 40 cm met eindknop worden geplant op 3 m bij 0,80 cm. Lichtere bomen worden korter geplant.
Intensieve systemen hebben vooral als doel zo snel mogelijk productie te hebben. Maar hierbij kan er niks aan het lot overgelaten worden met: nachtvorstbestrijding via beregening, irrigatie via druppelbevloeiing, hagelbescherming via netten. Van de zon en vooral het aantal uren zonneschijn is er meestal geen tekort. Dit maakt dat de teelt voor een groot percentage onder controle is.
20% van de bedrijven
Tijdens de busrit naar het zuidelijker gelegen Bologna merk je dadelijk dat de rest van Italië heel anders oogt als productiegebied dan Süd-Tirol. Meer uitgestrekte vlakten met veel klassieke aanplantingen van appel en peer.
Maar Luïs Clementi bracht ons bij de 20% topbedrijven die de trein van de vernieuwing niet gemist hebben.
En de rassen?
Het vroege seizoen en de extreme zomer waarmee gans Europa, maar Italië nog wat extra, kregen voorgeschoteld, maakten dat de oogst sterk werd vervroegd zodat ons bezoek midden in de Gala pluk viel.
Gala is dan ook het topras in het zuiden. Dankzij het klimaat worden voldoende producties van een goede kwaliteit geoogst. Dit ras heeft net als de Jonagold al veel mutaties en selecties ondergaan. Galaxy (is de Jonagored van de Gala) is de eerste keuze die later werd uitgeselecteerd tot de Select.
Als nieuwste benjamin onder de Gala’s maakt de Royal Beaut uit Zuid-Afrika in Europa zijn opwachting. Mits een voortgezette, strenge selectie zal deze mutant als gestreepte, zeer goed kleurende Gala zijn plaats weten te veroveren naast de beste Gala selecties, die van dit ras een wereldras hebben gemaakt.
Pink Lady
Binnen de clubrassen staat natuurlijk Pink Lady aan de top. Pink Lady is de kwaliteit die in clubverband wordt verkocht en de beste kwaliteit qua schil, kleur en maat vertegenwoordigt. De 2de kwaliteit wordt verkocht als Crisp Pink. Doordat dit ras één maand meer zon nodig heeft, maakt dat alléén het Zuiden in aanmerking komt voor de teelt van Pink Lady.
Rubens is een kruising tussen Gala en Elstar. Hij heeft het meeste Elstar bloed in zich zoals de smaak, ook het uitzicht maar met een betere maat en hardheid en een hoger suikergehalte. Volgens de eerste bedenkingen lijkt dit ras eerder voor het Noorden dan voor het Zuiden bestemd daar dit ras koude nachten nodig heeft voor de kleurvorming. Sommige jaren kan de kleuring moeilijk verlopen, maar eens de kleuring gestart dan is alles op korte tijd rood. De groei van de boom is spur-achtig met weinig kanker. Dit maakt van Rubens, in tegenstelling tot Elstar, een gemakkelijke boom maar wordt beter op iets sterkere M9-typen vermeerderd en op kortere plantafstand aangelegd. Een ander pluspunt is het gemakkelijk chemisch dunnen met zowel carbaryl, ethrel (in België niet toegelaten) als Amid-thin.
Rond carbaryl maakten de meegereisde voorlichters zich de bedenking of er wel een goede dunning is daar carbaryl inspeelt op de concurrentie zetting/groei. Aangezien Rubens een boom is die weinig groeit kan het zijn dat carbaryl hier weinig werking zal hebben (te vergelijken met Pinova: deze groeit ook heel weinig en daar werkt carbaryl dus ook niet).
Een voordeel t.o.v. Elstar met dit laatste dunmiddel is dat er geen kleine mummievruchtjes voorkomen. Een mogelijk nadeel is het makkelijk voorkomen van barsten rond de steelholte zoals bij Alkmene.
Het motief in de rassenverbreding is te komen tot een oogst van 12 à 13 weken. Deze start met Gala en eindigt met Pink Lady. Tussenin krijg je een gamma van oude en nieuwe rassen. Braeburn is natuurlijk ook een nieuwkomer die zijn weg goed maakt in het Italiaans assortiment.
Ook twee nieuwe Belgische variëteiten worden in Italië nauwlettend gevolgd. Zowel in de streek van Bologna als in Süd-Tirol zijn proefbeplantingen aangelegd met Greenstar® - Nicogreen(cov) en Kanzi® - Nicoter(cov). De eerste reacties uit Vinschau zijn zeer positief en waarschijnlijk dragen ook deze rassen bij tot de voorschrijdende vernieuwing in de fruitteelt aldaar.
In de reeks van oude rassen is de Golden story nog niet voorbij en heeft Red Delicious met mutant Red Chief ook zijn plaats. Granny Smith haalt dan wel de laagste middenprijs maar doordat dit ras zulke hoge producties kan halen blijft het toch economisch interessant Granny te telen.
Club of niet?
De appelwereld is aan het evolueren naar een gecontroleerd teelt- en afzetsysteem. De meeste nieuwe rassen worden de laatste 5 jaren in clubverband aangeboden. Het voordeel van clubrassen op dit ogenblik is de betere gemiddelde prijs. Maar natuurlijk is er ook een keerzijde aan de medaille doordat de aanschaf van bomen van clubrassen (veel) hoger ligt.
Toch mag dit voor Luïs Clementi geen breekpunt zijn. Voor hem tellen alleen de inkomsten van de teler: is deze er goed mee, dan speelt het geen rol of die bepaalde club er al dan niet beter van wordt. De teler moet aan zijn portemonnee denken en alzo zijn keuze niet laten bepalen of de één of andere organisatie zijn voordelen boekt.
Traditie
Studiekring Guvelingen is blij om weer met de traditie van de meerdaagse reizen gestart te zijn. Voor de meeste deelnemers werd er voldaan aan het doel om zowel het leerrijke als het culturele met elkaar te combineren. Uiteraard was het amusement ook van de partij maar dit laatste maak je natuurlijk zelf. Dank aan allen die hun vertrouwen stelden in de organisatie. Houdt alvast die periode vrij voor de zomer 2004.
Arbeid
Ondanks het feit dat in veel landen van Europa met euro’s wordt betaald, schiet Europa veel tekort op het gebied van uniforme afspraken omtrent sociale voorzieningen of reglementeringen aangaande lastenboeken in de gewasbescherming. Zo is ook de tewerkstelling in Italië een stuk gemakkelijker. Fruitbedrijven mogen 6 maanden seizoenarbeid organiseren en werknemers mogen 3 maanden lang per jaar in hetzelfde land seizoenarbeid verrichten. Volgens plaatselijke telers is het beleid hen ook goed gezind wat gestaafd werd met een uitspraak van premier Berlusconi: “beter 10 mensen die niet-regulier werken dan ene die niet werkt”.
Het aantrekken van Poolse arbeiders vormt er geen probleem. De voorzieningen die worden getroffen om deze mensen te herbergen mogen gezien worden.
Venetië
Op 3 dagen tijd 3 verschillende streektypen aandoen was ook een uitgangspunt van de reis. Van de typische bergstreek van Süd-Tirol naar de vlakten van Bologna met als afsluiter het feeërieke eiland Venetië viel in de smaak. Een beschrijving geven van dit cultuurhistorisch erfgoed is niet nodig. Toch vonden enkelen het nodig vakkundig de architecturale wetenswaardigheden te bestuderen.
Anderen hadden meer oog voor de plaatselijke duivenmelkers op het bekende San Marco Plein.
Mieke HAESEN, Bart LIESENBORGHS, Marc VANDERMEULEN, Eddy LECLERE,
