Studiekring Guvelingen vond het dan ook opportuun om haar leden voor te bereiden op deze op het eerste zicht bijkomende last. Het besluit uit deze vergadering was : als we op deze wijze onze producten kunnen plaatsen bij de veeleisende klanten en alzo weer bijdragen tot een doorbreking van de Jonagoldcrisis, dan nemen we de extra eisen er maar weer bij. Eveneens bleek dat de meeste bedrijven, die de laatste tijd aan de herinrichting van hun sorteerinfrastructuur werkten, niet al teveel dienen te verbouwen.
In Fruitteelt-nieuws, 2000, nr 13 maakten we reeds kennis met de algemeenheden rond de HACCP-normen. De voorzieningen die de fruitteler moet treffen werden ons verduidelijkt door de heer E. Smets van Quality Management Advies uit Hasselt tijdens een studievergadering op 8 december 2000.
Vanwaar komt de HACCP-normering ?
In de jaren zestig toen de Amerikanen met hun bemande ruimtereizen gestart waren, kon het NASA-centrum zich geen zieke astronauten veroorloven. Om de kans op een voedselvergiftiging te vermijden stelde het centrum een lijst van eisen op, die de traceerbaarheid en voedselveiligheid moesten garanderen. De HACCP-norm is vanaf dan een feit.
Wat betekent HACCP ?
· H = Hazard = Gevaar, risico
· A = Analyse = Analyseren
· C = Critical = Kritisch
· C = Control = Beheren
· P = Points = Punten, plaats
M.a.w. alle gevaren en risico's moeten gekend zijn, de situatie moet zo beheerd worden dat er niets aan het toeval mag overgelaten worden. De HACCP wordt enkel toegepast op de voedselketen gaande van de productie tot de consumptie in de erkende keukens.
HACCP voor fruitbedrijven
Voor de fruitteelt moeten we een onderscheid maken voor het telen, het opslaan en het sorteren van fruit.
De teelt
Om het certificaat te behalen moeten we aan integrale teeltbewaking doen :
· voldoen aan de voorwaarden zoals omschreven in het lastenboek voor de geïntegreerde fruitteelt;
· een goed en juist spuitprogramma volgen en alles juist registreren;
· de gevraagde controles daadwerkelijk uitvoeren en al deze gegevens volgens periode vermelden.
Deze handelingen moeten op geregelde tijdstippen worden uitgevoerd en geregistreerd : een nauwkeurig gevolgde geïntegreerde teelt met de bijhorende administratie moet voldoende zijn om het certificaat te behalen.
De bewaring
Tijdens het opslaan van fruit in de frigoruimten moet het fruit zo snel mogelijk in de frigo's terecht komen om de veldwarmte uit het fruit te halen. Men moet voldoen aan een permanente temperatuurregistratie en opvolging van deze evolutie d.m.v. uitprinten van de temperatuur in de cel en van de temperatuur in de vrucht.
Tijdens de opslag van fruit moet de temperatuur continue tussen -1 en 2°C zijn, afhankelijk van soort en ras. Nooit mag de temperatuur stijgen boven de 2°C. De beveiliging van de koelcel moet voorzien zijn (alarm bij afwijkende temperatuur en gassamenstelling). Dit alarm moet kunnen doorgegeven worden aan de koelconstructeur bij afwezigheid van de bedrijfsleider.
De sortering
Volgens de norm gebeurt het sorteren op kaliber en kleur. Er moet een duidelijke visuele controle worden uitgevoerd op beschadigingen en rot. Er dient een duidelijke registratie te gebeuren van lotnummer en hoeveelheden van het gesorteerde fruit per dag, zodat volledige traceerbaarheid mogelijk is. Tijdens het verpakken moet een controle uitgevoerd worden op de verpakking, het lotnummer, teelt en producentnummer, alsmede de registratie van het aantal kisten fruit en uitboeking per klant. Let op beschadigingen en het uitzicht.
De hygiëne
Voor de opslag van fruit moeten we werken met hygiënische materialen (wasbaar of nieuw fustmateriaal).
De gebouwen moeten afwasbaar zijn; kruiscontaminatie moet voorkomen worden door een juiste route in de magazijnen : de invoer moet langs een andere weg gebeuren dan de uitvoer van het gesorteerde fruit.
Frigo's reinigen en desinfecteren voor de opslag en na het leeghalen. Dit alles moet worden uitgevoerd en geregistreerd op papier.
De opslag van bedorven en/of rebut fruit moet gescheiden blijven van de opslag van het kwaliteitsfruit.
De hygiëne rondom de gebouwen moet voldaan zijn.
Tijdens het sorteren en inpakken moeten de afraaptafels hygiënisch zijn. De veiligheid van de personeelsleden en van het product moeten gewaarborgd worden na een analyse van bevoegde instanties. De persoonlijke hygiëne is verplicht, d.w.z. het werken met propere handen (dus regelmatig wassen en desinfecteren). Verplicht dragen van propere arbeidskledij die enkel gedragen mag worden voor het sorteren. De kledij moet gemeenschappelijk gewassen worden. Verplicht wassen van de handen na gebruik van toilet. Verboden te eten en te roken in de sorteerplaats, frigocel en laadruimte. Geen uurwerken en ringen dragen tijdens het inpakken.
Het onderhoud van de gebouwen, materialen en gereedschappen moet volgens een opgesteld hygiëneplan worden uitgevoerd en geregistreerd. Voorkom stof en vuil in de gebouwen.
Voor het transport mag de koelketen nooit langer dan één uur onderbroken worden en moet gebeuren in een overdekte wagen om stof- en roetafzetting tegen te gaan. De wagen en/of vrachtwagen moet in een hygiënische staat verkeren.
Samenvatting
HACCP voor de fruitteler houdt in dat hij zich strikt houdt aan het geïntegreerd teeltplan, een duidelijk en geregistreerd hygiëneplan opstelt, zijn materialen goed en veilig onderhoud en bestrijding van ongedierte en/of insecten in en rond de gebouwen uitvoert. Dit alles moet nauwkeurig worden uitgevoerd en genoteerd.
Indien je een certificaat wenst te behalen, kan je best de hulp inroepen van een kwaliteitsbureau dat helpt bij de nodige aanpassingen en administratie voor jouw bedrijf. Uiteraard is betaling van de kosten hier onontbeerlijk.
Raf DECAT,
Studiekring Guvelingen
