Actualiteiten en nieuwigheden in de bewaartechnologie
Het nieuwe bewaarseizoen loopt niet over rozen. Tijdens de studievergadering van Studiekring Guvelingen van 12 december jl. behandelde Ann Schenk de nieuwigheden in het bewaarlandschap: SmartFresh en HarvestWatch. SmartFresh geeft hardere appels, groenere appels en een beter uitstalleven. HarvestWatch stelt ons in staat om de bewaring nog verder te optimaliseren. Naast de indirecte koeling behandelde Ann Schenk ook nog enkele problemen die zich voordoen bij de bewaring van fruit.
SmartFresh
SmartFresh (1–MCP) is een ethyleenblokker. Ethyleen is een verouderingshormoon en zorgt in de appel voor de afleving van de vrucht: deze wordt geler, zachter en de hardheid neemt af.
Een zeer kleine hoeveelheid SmartFresh plaatsen we in een speciaal ontwikkelde verdamper dewelke we in de koelcel zetten. Hierdoor ontstaat een SmartFresh-gas dat de ethyleenvorming gaat afremmen. Het bewaarde fruit gaat hierdoor minder snel rijpen en de vrucht is minder gevoelig voor extern ethyleen. Na 24 uur is de hele cel behandeld en kan de verdamper weer uit de cel.
Het bedrijf Agrofresh ontwikkelde in de jaren 80 dit product. In de jaren 90 kwam het in de Verenigde Staten op de markt. Eerst werd het toegepast in de sierteeltsector (verlengen van de houdbaarheid). Op dit moment is het middel in bijna alle Europese landen getest. In België is het VCBT al 4 jaar proeven aan het uitvoeren. Men hoopt op een toelating tot verkoop voor augustus 2004.
Men adviseert 625 ppb. Dit is een zeer lage concentratie (ppb staat voor delen per miljard). Dit komt overeen met 1 SmartFresh-verdamper per 1250 palloxen waarbij we de ventilatoren in de frigo laten aanstaan. Het middel zou niet goedkoop zijn, men denkt aan 2,5 eurocent (1 oude BEF) per kg product.
SmartFresh had volgende positieve invloeden:
· de invloed op de hardheid is schitterend te noemen. Gemiddeld neemt de hardheid toe met 2 à 3 eenheden (van 5 tot 8 kg/cm²).
· na 6 maanden bewaring en na 14 dagen uitstalleven stelde men vast dat de hardheid toegenomen was, dat er een blokkage was naar de gele kleur en dat de vettigheid bij Jonagold spectaculair afnam.
· ook Elstar vertoonde dezelfde positieve resultaten. Voor Conference zijn er bijkomende onderzoeken nodig.
· het is niet geschikt voor Braeburn.
· het had ook een positief effect op scald. Het verdwijnt bijna door een indirect effect van SmartFresh op scald.
Besluit
SmartFresh is een middel dat gemakkelijk toe te passen is. Het geeft hardere en groenere appels na de bewaring. Deze bewaarde appels verliezen ook nog eens minder hardheid tijdens hun uitstalperiode. Ook scald nam af. Absolute voorwaarde is dat het fruit geplukt wordt tijdens de geadviseerde periode! De erkenning wordt in België verwacht rond de oogst 2004. De prijs bedraagt 2,5 eurocent per kg fruit, wat zeker niet goedkoop is.
HarvestWatch
Het bewaken van onze oogst is de letterlijke vertaling van dit middel. HarvestWatch maakt gebruik van de FIRM (Fluorescence Interactive Response Monitor) waarbij de “fluorescentie” van licht wordt gemeten. Een sensor zendt licht uit. De vruchten verwerken dit en zenden terug (fluoresceren). Deze fluorescentie wordt gemeten en weergegeven door cijfers. Deze cijfers worden weer omgezet door een computer tot bruikbare bewaringsrichtlijnen.
Praktisch hebben we nodig: een computer, een zestal HarvestWatch-bakjes per te observeren frigo. We plaatsen, goed verspreid in de frigo, een zestal HarvestWatch-bakjes. In deze bakjes steken telkens een zestal vruchten. Er moet voldoende ventilatie zijn in deze bakjes! Via het “plug and play” principe worden deze HarvestWatch-bakjes aangesloten op een computer. In een volledig donkere cel stuurt het HarvestWatch-bakje gegevens door over de stresstoestand van het fruit.
Hierdoor kunnen we veel korter bewaren bij de schadegrens. De houdbaarheid van het fruit wordt enorm verlengd rekening houdende met de kwaliteit van het ingezette fruit. We kunnen dus het fruit bewaren bij het laagst mogelijke zuurstofgehalte zodat de inwendige kwaliteit van het fruit het langst bewaard blijft. Men kan alzo veel sneller inspelen op de wensen van het ingezette fruit per frigo. Per partij kan alzo korter op de bal worden gespeeld. Het geeft de fruitteler de mogelijkheid om, gecontroleerd door HarvestWatch, de zuurstofconcentratie zeer laag te houden.
Vermits scald een oxidatieproces is, zal de HarvestWatch ook bijdragen tot een duidelijke vermindering van dit probleem.
Besluit
Met behulp van HarvestWatch kunnen we fruit bewaren tegen de laagst mogelijke zuurstofconcentratie. De kwaliteit van ons bewaard fruit verbetert: hardheid is hoger en scald is minder. HarvestWatch is reeds in de handel.
Alternatieve koeling: indirecte koeling
Bij een traditionele koeling staat de verdamper in de koelcel. Bij een indirecte koeling niet. De verdamper staat buiten waarbij een ander koelmiddel wordt gebruikt b.v. glycol, pekasol. In de cel is er overdracht van warmte door geleiding. Buiten gaan we over naar de gasfase.
De milieuwetgeving verplicht ons om te zoeken naar alternatieve koelmiddelen. R 22 is slechts toegelaten tot 2015 waarbij na 2008 alleen nog gerecupereerd R22 te gebruiken is. (Goede vervangers zijn R 404, R 405 ) De nieuwere installaties werken al met duurdere (milieuvriendelijke) koelmiddelen.
Bij de indirecte koeling is het mogelijk om het dure koelmiddel te gebruiken om het simpele glycol te koelen (dus minder kosten bij problemen). Er is bij dit systeem maar weinig ammoniak of duur freon nodig om het glycol af te koelen (en dan gebeurt dit nog buiten de frigo!).
Als belangrijkste voordelen kunnen we onthouden:
· men heeft maar een zeer beperkte hoeveelheid koelmiddel nodig (veilig, niet toxisch voor het fruit omdat het niet in de frigo komt!);
· men heeft meer buffermogelijkheden: ‘s nachts de glycol koelen en overdag gebruiken geeft een gunstiger piekbelasting;
· men verkrijgt een zeer lage delta T (tot 2 graden). Dit is zeer belangrijk bij peren: hierdoor ontstaat er weinig vochtverlies zodat het aantal slappe nekken ook gaat dalen!
· zeer flexibel systeem.
Als nadelen werd de duurdere investering naar voor geschoven. Er is ook extra energie nodig voor pompen en men kan spreken van extra energieverlies bij de dubbele warmteoverdracht.
Bewaaractualiteiten
Omwille van de zeer warme zomer gekoppeld aan een plukdatum die dikwijls later was dan de adviesdatum, hebben we veel “actief” fruit in de frigo’s gezet.
Dit geeft aanleiding tot volgende bewaarproblemen:
- Verhoogd risico op bruin en hol.
§ Hol en bruin, een bewaarziekte bij Conference peren, wordt gekenmerkt door het zacht worden en bruin verkleuren van het weefsel rond de kern. In een later stadium kunnen holtes ontstaan.
§ Een vervroeging van het pluktijdstip met één week ten opzichte van het ideale, verlaagt tot tienmaal het risico van bruin en hol. Eén week te laat plukken daarentegen resulteert in viermaal meer holle en bruine peren. Daarom: respecteer de plukdata!
§ In het algemeen kan gesteld worden dat verhoogde CO2- en verlaagde O2-concentraties de kans op bruin en hol doen stijgen. Zo blijkt bruinverkleuring vooral te ontstaan gedurende de eerste 4 maanden van de bewaring. Een stijging van de temperatuur met 1°C kan tot 50% meer bruine peren opleveren. Het ontstaan van holtes blijkt onafhankelijk van de temperatuur. Te snel op gascondities brengen verhoogt de kans op bruin en hol (normaal wachten we 3 weken).
§ Hoe dikker de peren, hoe meer kans op hol en bruin.
§ De belangrijkste maatregel om hol en bruin te vermijden is zorgen voor voldoende luchtverversing bij de inkoeling: de vruchten hebben dan namelijk veel zuurstof nodig. Ook de plukdatum is van belang: een rijpere peer is gevoeliger voor bruin en hol. Respecteer, ondanks de wat kleinere maat, toch de plukdata!
- Slappe nekken bij Conference
§ Slappe nekken bij Conference ontstaan door overmatig vochtverlies van de hals van de peer. Men kan dit vochtverlies beperken door snel en met voldoende koelcapaciteit in te koelen.
§ Fruit met afgebroken steel moet absoluut gemeden worden in de frigo. Vroege pluk, een laag suikergehalte en koelen bij een grote delta T verhogen de kans op slappe nekken.
- Jonagold: kans op meligheid en intern bruin
§ Er is weinig vochtverlies vastgesteld. Stimuleer de verdamping van de vrucht. Pas eventueel de ontdooicyclus aan. Vergeet niet het ontdooiwater te controleren in je sifons! Indien je geen vochtverlies vaststelt, neem je best contact op met het VCBT.
Besluit
Dit jaar zijn narijpingstesten zeer belangrijk. Doe ze tijdig en regelmatig!
Controleer op glazigheid. Bij scrubberproblemen zal hol en bruin zich voordoen.
Luc Dirix,
Studiekring Guvelingen
